Hoge Raad: Belastingdienst zat fout en mag niet oordelen over de inhoud van beroepsonderwijs

Op 22 september jl. deed de Hoge Raad uitspraak in een zaak die de gemoederen al ruim vier jaar bezig hield. De Hoge Raad oordeelde die dag dat de Belastingdienst geen zeggenschap heeft over de inhoud van beroepsopleidingen, die ten tijde van de crisis als onderdeel van de regeling WVA zijn gegeven en gevolgd. Op basis van deze uitspraak kon een flink aantal lidbedrijven weer opgelucht ademhalen: de opgelegde boetes en naheffingen zijn naar alle waarschijnlijkheid van de baan. De NBvT stond, als vertegenwoordiger van de gedupeerde (lid)bedrijven, tegenover de Belastingdienst en is zeer tevreden met deze uitspraak.

Voor bedrijven in zwaar weer

2009: De crisis was net begonnen maar voor veel bedrijven in onze branche al direct zeer voelbaar. De overheid probeerde alle bedrijven die in zwaar weer zaten tegemoet te komen en stelde zogenaamde ‘anticyclische maatregelen’ voor. Er zou een regeling worden opgetuigd die het bedrijven in crisistijd gemakkelijker zou maken medewerkers arbeidstijdverkorting te geven. Naast deze werktijdsverkorting werd ook nog de WVA opgetuigd: Wet Vermindering Afdracht loonbelasting en premie. De medewerkers kwamen voor de tijd dat zij niet ‘op de werkvloer waren’ tijdelijk in de WW. Op die manier zouden bedrijven geen werknemers hoeven te ontslaan. Voorwaarde was wel dat deze werknemers in deze tijd een kwalificerende opleiding zouden volgen. Die opleiding zou dan moeten worden afgesloten met een diploma of een geldig certificaat, zodat, mocht de werknemer alsnog werkloos raken, hij/ zij met de nieuwe papieren op zak gemakkelijker weer aan het werk zou kunnen komen. De SSWT ging vervolgens met de onderwijsinstellingen om tafel om te kijken welke opleiding in de branche nodig was en in hoeverre de onderwijsinstellingen konden bieden wat de branche nodig had. Dit traject heeft veel tijd en aandacht gekost. Uiteindelijk kwam er een mooi, klinkend onderwijsaanbod uit. In de WVA regeling van de overheid was ook opgenomen dat deelnemende bedrijven de kosten voor de onderwijstrajecten met een korting op de loonbelasting en premieafdracht zouden kunnen bekostigen.

De WVA onder druk

In het begin liep de regeling niet zo lekker; maar weinig bedrijven meldden zich aan. De overheid deed vervolgens een oproep om vooral gebruik te maken van de WVA. Dat sorteerde effect: het liep direct storm. De aanvragen stroomden binnen en dat was iets teveel van het goede. Het beschikbare bedrag werd eerst afgetopt en later werd deelname op andere manieren lastiger gemaakt. Toen na een controle bleek dat er, door diverse schimmige uitzendbureaus, gefraudeerd was met de gelden, werd de Belastingdienst gesommeerd alle aanvragen uit te vlooien. De Belastingdienst oordeelde in 2013, tot grote verontwaardiging van de deelnemende bedrijven, dat deelcertificaten onvoldoende grond waren om voor de regeling in aanmerking te komen. Dus, anders gezegd: de medewerkers van veel deelnemende bedrijven waren ineens niet aantoonbaar op de juiste manier opgeleid. Al het geld dat bedrijven hadden ontvangen of dankzij de korting niet hoefden te betalen, moest met terugwerkende kracht (terug) worden betaald. In onze branche liep het totaalbedrag in de miljoenen.

Naar de rechtbank

De NBvT schakelde deskundige Bas Metsers (PWC en Zeepaart Financial & Tax advisory services) in om te beoordelen wat de kans op een juridische overwinning was. Onder leiding van Bas Metsers en Dick Teerling is toen, inmiddels vier jaar geleden, gestart met het uitstippelen van een juridisch traject. Aan de basis van de strategie lag de opbouw van sterke dossiers. In samenwerking met de bedrijven is elk stukje bewijs nauwgezet verzameld. Bedrijven leverden diploma’s, certificaten en andere bewijsstukken aan.

Belastingdienst: inhoud is onvoldoende

Toen de Hoge Raad in januari 2016 in een andere zaak oordeelde dat deelcertificaten wel degelijk voldoende waren om als bedrijf gebruik te maken van de regeling, gooide de Belastingdienst het ineens over een andere boeg. De inhoud van het gevolgde onderwijs was volgens de dienst onvoldoende en dus…hadden de bedrijven nog steeds onterecht geld ontvangen of te weinig belasting afgedragen. De NBvT liet het er niet bij zitten en spande namens de leden een rechtszaak aan. Toen de Bestuursrechter, en vervolgens het Hof, de lezing van de belastinginspecteur bleven volgen, is de NBvT in cassatie gegaan. De Hoge Raad moest uitspraak doen. Kern van de juridische vraag die voorlag aan de Hoge Raad was of de Belastingdienst mag bepalen of de inhoud van een opleiding voldoende is. De Hoge Raad was hier heel duidelijk over: de Belastingdienst werd op de vingers getikt. De kwaliteit van de inhoud van opleidingen is een zaak voor het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen en niet voor het Ministerie van Financiën. Het Ministerie van OCW geeft onderwijsinstellingen accreditaties en bedrijven mogen niet verantwoordelijk worden gehouden als zij een opleiding bij een van deze gecontroleerde instellingen inkopen. Als gevolg van deze uitspraak zijn de opgelegde boetes en naheffingen vrijwel zeker van de baan! Een mooi resultaat. 

De uitspraak van de Hoge Raad in deze zaak is inmiddels te vinden op www.rechtspraak.nl