Over het effect van houtgebruik (zoals in kozijnen) op het milieu bestaan veel verschillende verhalen, waardoor het voor een leek moeilijk wordt om te kiezen voor dit meest duurzame materiaal. Ik ga je uitleggen wat de milieuimpact van hout is en waarom het zoveel beter scoort dan veel andere materialen.

Hout is CO2-neutraal

Het milieukarakter van bouwproducten speelt een steeds grotere rol. Eén van de milieuaspecten waar op gelet wordt is de uitstoot van CO2. Dit is het broeikasgas waardoor de aarde opwarmt en wat vrijkomt bij energieopwekking en het verkrijgen van grondstoffen, dat nodig is voor het maken van - in dit geval - kozijnen.

Het bouwmateriaal hout is CO2. neutraal en indien het ook nog als brandstof wordt gebruikt, draagt het gebruik ervan juist positief bij aan het verminderen van CO2. in de lucht.

Hoe zit het dan precies? Tijdens zijn groei haalt een boom CO2. uit de lucht en bouwt zijn hout ermee op. Zolang de CO2. in het hout zit (als onderdeel van de boom, of als toegepast hout) is het aan de atmosfeer onttrokken. Dit is tijdelijk. Pas als het hout verrot (bijvoorbeeld omgevallen bomen in het bos, of een verrotte slecht-gedetailleerde kozijnhoek) of als het wordt verbrand, komt de CO2. weer in de lucht. Bij verbranding wordt hout bijna volledig omgezet in water en CO2. en in de zeer beperkte hoeveelheid as zitten vrijwel nooit toxische stoffen. Voor duurzame energieopwekking is de biobrandstof hout een optie, omdat het hernieuwbare brandstof is als alternatief voor fossiele brandstoffen als steenkool, aardgas en aardolie.

Wanneer naar het milieukarakter van een houten kozijn wordt gekeken en de afvalfase (verbranding voor energieopwekking) meetelt, scoort hout zeker op dit moment heel goed in vergelijk met andere materialen. Hout wordt door de boom gratis geproduceerd uit het zonlicht dat gratis op zijn bladeren valt, CO2.(waar te veel van in de lucht zit) en water (dat op aarde in overvloed aanwezig is). Verder zijn het oogsten en bewerken van hout geen energieslurpende processen. Andere materialen die gebruikt worden voor het maken van kozijnen, ‘kosten’ veel meer energie en daarmee fossiele brandstoffen en geven veel meer CO2. uitstoot dan hout.

Over de circulaire economie gesproken; hout wordt gekapt, daar wordt bijvoorbeeld een kozijn van gemaakt dat jaren gebruikt wordt, na sloop kan het hout hergebruikt worden in andere producten of meteen als energiedrager worden gebruikt in de verbrandingsinstallaties om energie op te wekken. De CO2. die daarbij vrijkomt, komt in de lucht en de bomen nemen het weer op. Circulair dus.

Duurzaam omgaan met hout is een achterhaald idee

Het kappen van bomen voor houtproductie heeft jarenlang een slecht imago gehad en dat heeft het helaas in sommige kringen nog steeds. Maar het kappen van bomen voor houtproductie levert namelijk een goede bijdrage aan het milieu als dit natuurlijk gebeurt in duurzaam beheerde bossen. Het kappen van bomen kan dan ook een bijdrage leveren aan de instandhouding van een gezond bos. Kappen stimuleert namelijk bijgroei van de bossen. Vrijgestelde bomen krijgen meer licht, waardoor ze harder kunnen groeien. Jongere aanplant groeit veel sneller dan bomen aan het einde van hun leven . En groei betekent CO2 vastlegging.

In dit kader is het gebruik van hout goed - misschien kun je zelfs spreken over verbruik van hout - waardoor de perceptie wordt genuanceerd dat toegepast hout lang moet meegaan. Deze nieuwe perceptie kan een basis zijn voor nieuwe ontwerpen in hout en bijvoorbeeld het gebruik van hout uit snelgroeiende Europese bossen.

Ik heb het hier niet over tropische bossen voor de duidelijkheid. Hoewel je daar hetzelfde kunt bereiken met verantwoord bosbeheer, kost de afstand die je moet overbruggen om het hier te gebruiken veel energie (lange transportweg) en dat is weer slecht voor het milieukarakter. De uitdaging is volgens mij om tropische hardhoutsoorten alleen daar te gebruiken waar de Europese houtsoorten niet of minder geschikt voor zijn. Robuustere tropische houtsoorten geven dan langere levensduur en minder onderhoud voor een relevante toepassing.

Hoeveel CO2 houdt hout vast?

Wil je trouwens weten hoeveel CO2 hout vasthoudt? Hiervoor is een handige tool beschikbaar bij de NBvT. Maar het is niet zo moeilijk zelf te berekenen, want de Europese norm 16449 geeft aan hoe dit moet. Je neemt het drooggewicht (dus een houtvochtgehalte van 0, dit moet je dus uitrekenen) van de betreffende houtconstructie en dat vermenigvuldig je met 1,84. Een blok hout (houtvochtgehalte van 12%) van 1 kg, bevat dus ca. 1,64 kg CO2.

Hout is een energiedrager

We willen allemaal de energieproductie verduurzamen. In 2014 bestond de energie die we opwekken voor 5,5% uit hernieuwbare energie. Bijna 4% hiervan komt uit biomassa (onder andere hout), circa 1% wind en nog wat andere manieren zoals zon. Dit betekent dat nog steeds 95% van alle opgewekte energie niet duurzaam is! Minister Kamp zei het onlangs nog: in 2030 moet 40% van de energiemix in Nederland uit duurzame energie bestaan. En in 2050 95%. Daarin hebben we dus nog een hele weg te gaan.

Het slechte imago van hout met betrekking tot het milieu is onterecht. En paradoxaal genoeg betekent minder houtgebruik een verdere aanslag op het milieu. Ik ben benieuwd hoe jij hier over denkt.