Aardbevingen in Nederland

Ieder jaar vinden er vele kleine aardbevingen plaats in ons land. Natuurlijke bevingen in Zuid-Nederland - die redelijk weinig schade aanrichten (behalve dan die in Roermond in 1992) - en bevingen die veroorzaakt worden door gaswinning (sinds 1986 in Noord-Nederland).

In het laatste geval neemt de kracht en de frequentie van aardbevingen toe als het gasveld leger raakt. Uit onderzoeken blijkt dat we de komende jaren zelfs rekening moeten houden met een beving die een kracht heeft van 4,1 op de schaal van Richter. Het kan je niet ontgaan zijn, sinds 2012 stromen de schademeldingen aan woningen in het Groningse aardbevingsgebied met duizenden tegelijk binnen. Inmiddels heeft het ministerie van Economische Zaken (EZ) dan ook een richtlijn uitgegeven voor aardbevingsbestendig bouwen.

Dankzij hout aardbevingsschade beperken?

In landen waar veel ervaring is met aardbevingen, zoals in Noord-Amerika en Japan, wordt zoveel mogelijk in hout gebouwd. Met een duidelijke reden; de schade zoveel mogelijk beperken. Maar in Nederland zijn we dat niet gewend te doen. Wij bouwen graag in beton en metselwerk. Maar deze zware constructies zijn volgens impact assessments juist slecht bestand tegen aardbevingen en leiden tot schade. Een mogelijkheid om de kans op schade te beperken is het toepassen van houtskeletbouw constructies.

Houtskeletbouw sluit namelijk aan op internationaal geldende principes van aardbevingsbestendig bouwen. Het gaat daarbij om het gewicht van gebouwen zo laag mogelijk te houden door bijvoorbeeld lichte bouwmaterialen te kiezen. Zoals hout. Het toepassen van regelmatige vormen (rechthoekig), zowel in plattegrond als in de hoogte, heeft ook de voorkeur. Door de elementen onderling te verbinden wordt de samenhang in de constructie vergroot. Een regelmatige verdeling van het gewicht en stabiliserende elementen, draagt bij aan de stabiliteit. Dit geldt ook voor het verbeteren van schijfwerking (stijfheid) van vloeren en daken.

• Wist je dat houtskeletbouw 35 tot 50% minder weegt dan een traditioneel bouwsysteem?
• en dat houtskeletbouw geen volledig stijve verbindingen kent, waardoor de constructie bevingskrachten kan absorberen?

Met diverse partijen in de markt en onderzoeksorganisaties als SHR in Wageningen en TU Eindhoven en financiële ondersteuning van De NAM, hebben wij (de branchevereniging) onderzoek gedaan naar een geschikt aardbevingsbestendig houtskeletbouwsysteem. Er is een meetnet uitgezet om het effect van de bevingen op verschillende bouwwijzen te kwantificeren. Hierin zijn ook houtskeletbouw woningen opgenomen. Na een snelle inventarisatie naar het schadebeeld blijkt nu al dat deze woningen beter presteren dan naastgelegen traditioneel gebouwde woningen.

Ervaringsdeskundige bewoners in het Groningse aardbevingsgebied bevestigen dit.

Ik ben blij dat ik een houtskeletbouw huis heb

Bijvoorbeeld Rein en Lenie Smedinga, die al 26 jaar in Bedum - Groningen wonen. “Ik ben blij dat ik een houtskeletbouw huis heb. Onze muren staan los van de constructie. Een hele geruststelling na al die bevingen", aldus Lenie. Rein: "Laat je in een houtskeletbouwfabriek vertellen wat de voordelen zijn.” Het huis van de Smedinga's heeft geen enkele aardbevingsschade, net als andere houtskeletbouwwoningen in de wijk, in tegenstelling tot bewoners van traditioneel gebouwde huizen in de wijk die wel kampen met scheuren.

Zo ook de familie Van der Werf, bewoners van een karakteristieke Groninger woning in Leermens (gemeente Loppersum). Achter de bakstenen gevel zit een houtskeletbouw constructie. "We hebben ons best gedaan om het op deze plek zo goed mogelijk in de omgeving te laten passen," zegt Wil van der Werf. "Houtskeletbouw was toentertijd voor ons een sprong in het diepe," zegt Wiebe van der Werf. Wil: “Na vergelijking van eenzelfde tweelaagse villa in traditionele bouw gaven het gemak van anders indelen en de lage energiekosten de doorslag."  De familie Van der Werf bleek een vooruitziende blik te hebben. Terwijl het vijftig meter verder gelegen dorpshuis door de bodemschokken gestut moet worden, de Donatuskerk zijn eerste herstelschaderonde achter de rug heeft, net als de woning van de achterburen, staat hun huis volledig schadevrij.

Aardbevingbestendig bouwen

Bewustwording rondom materiaalkeuze en bouwconstructie kan bij nieuwe gebouwen dus toekomstige aardbevingsschade in Nederland beperken. Op die manier kunnen er - ook in aardbevingsgebied - veilige woningen worden gebouwd.