Sinds de oprichting van de VHSB in 1984 (en daarvoor ook al trouwens) zijn we als Ingenieursbureau Boorsma BV continu bezig met verbetering van de kwaliteit. Door onze bijdrage te leveren aan zowel het opbouwen van kennis als het borgen van deze kennis in houtskeletbouwend Nederland. We hebben hierover contacten met instanties als de NBvT, SKH, en Centrum Hout.

Basiskennis prefab houtskeletbouw-elementen verdwijnt

We merken vanuit onze kennis en ervaring met de timmerindustrie dat beheersing van de basiskennis rondom prefab hsb-elementen een groeiend probleem is. Het mogelijk verdwijnen van SBRCURnet maakt het probleem nog groter. Er ligt een enorme kans voor de nieuwe Houtfederatie om de kennis over te nemen en te borgen…

Rond 2000, 2005 was de VHSB een sterke club met veel leden. Ook ging het goed met de prefab timmerindustrie als toelevering, de prefab daken (SKD) en Centrum Hout. Er was volop ruimte voor opleidingen, kennisoverdracht en -borging. Ook werd bouwen met hout flink gepromoot bij architecten en op scholen.

Er was overzicht welke bedrijven en fabrieken in Nederland hout verwerkten en hoe. Mede dankzij uitgaven als SBR Referentie Details Houtskeletbouw en het Handboek HSB, beide hebben wij destijds mee ontwikkeld, was er kennis van zaken. Scholen wisten de instanties goed te vinden voor het geven van gastcolleges over het toepassen van hout.

Hoe de versnippering ontstond

In de tijd daarna kwam passief bouwen op. Aannemers zagen wel brood in energiezuinig bouwen. Ook timmerfabrikanten en zelfbouwers bedachten allerlei dingen om mee te liften. Zo ontstond versnippering. Een groot aantal van deze zgn. “nieuwe" bouwers had geen contact met brancheverenigingen. Zij handelden naar eigen inzicht, keken hoe in Duitsland en België gebouwd werd en uiteraard via internet. Daar kwam de crisis nog bovenop. Er was steeds minder werk voor ervaren mensen en de opgebouwde kennis vloeide weg. Ook de vergrijzing draagt haar steentje bij.

Waar staan we nu?

Nu ervaren we de gevolgen van de versnippering, vergrijzing en afvloeiing van vakmensen. Er zijn veel actieve aannemers en timmerfabrikanten die bij brancheverenigingen niet bekend zijn. Er is sprake van groot kennisverlies rondom basiselementen.

Ook promotionele activiteiten rondom het praktische bouwen met hout zijn afgenomen. En waar die promotie er wel is daarbij ligt de focus sterk op duurzaam geproduceerd hout, biobased, duurzaam bosbeheer etc. Kijk naar het Actieplan Bos & Hout, of het Convenant ter bevordering van duurzaam bosbeheer. Het zou mooi zijn als we daarnaast ook aandacht kunnen gaan geven over zaken als; ‘hoe een prefab element er uitziet’ en welke mogelijkheden het biedt.

Iedereen is op eigen houtje bezig

Nieuwe medewerkers in de houtindustrie hebben vaak nog weinig met hout te maken gehad. Volgens staatssecretaris Sander Dekker neemt sowieso het kennisniveau van afgestudeerde bouwkundigen sterk af. Ook wij ervaren dat hun kennis van houtskeletbouw details als dampremming en folies etc. bedroevend is. Er zijn timmerfabrikanten die plaatmaterialen verkeerd toepassen omdat simpelweg de materiaalkennis ontbreekt. We hebben te maken met foutieve bestekken van architecten omdat bijvoorbeeld spouwbladen in de gevelopbouw niet aan wetgeving voldoen.

Problemen verergeren, we moeten nu handelen

De bouw trekt fors aan. De bouwmethode houtskeletbouw zeker. Op Europees niveau is geregeld dat we in 2020 bijna volledig energiezuinig moeten bouwen. In plaats van bijvoorbeeld de installaties in een gebouw, wordt de schil van een gebouw nu steeds belangrijker. En dus ook de kennis en kwaliteit van gevelbouw. Voor de houtindustrie ligt hier een hele grote mogelijkheid. En die 5% meer hout die afgesproken is? Die komt daardoor vanzelf wel, daarvoor is echt niet alle aandacht voor duurzaamheid nodig.

De kansen voor de nieuwe Houtfederatie

Ik zie grote kansen voor de nieuwe Houtfederatie. Zij kan mede via contacten met de houthandel inzichtelijk krijgen wie in Nederland druk is met prefab houtconstructies en het bouwen met hout. Samen met de sectie VHSB kan ze door de inzet op basiskennis van houtskeletbouw het bouwen met hout promoten. Zij kan architecten de mogelijkheden van prefab-elementen tonen. En scholen op Vmbo-, Mbo- en Hbo-niveau actief benaderen voor gastcolleges, zodat studenten die in de timmerindustrie aan de slag gaan ook starten met de juiste basiskennis van houtskeletbouw.

Bij Houtbouw ’t Zand verzorgen we momenteel in samenwerking met de NBvT een incompany training voor nieuwe medewerkers. Zij zijn wel bouwkundig onderlegd, maar weten weinig van de houtindustrie. Wij leren ze daarom in enkele dagdelen over bouwfysica, productiemethoden, kwaliteit, materialen etc. Dit soort initiatieven is keihard nodig om de grote drukte op te kunnen vangen.

Vergeet niet dat ook de Private Kwaliteitsborging voor de deur staat. Met kennisborging en kennisoverdracht willen we de kwaliteit verbeteren. Laten we dat dan ook samen professioneel organiseren. En laat de kennis die opgebouwd is vooral niet verloren gaan.

Als de timmerindustrie en houtskeletbouwers razend druk zijn, laat de Houtfederatie dan als hun back-up fungeren. Het kenniscentrum voor alle vragen, uitdagingen en mogelijke oplossingen. Het centrum voor promotie van hout in de bouw. En voor opleidingen. Zodat dit centrum ook nog eens bijdraagt aan de duurzame inzetbaarheid van medewerkers. Doordat je via opleidingen en trainingen mensen aan je bindt voor lange tijd. En dan volgt een ledengroei vanzelf.

Welke kansen zie jij?